Tienhovense Plassen

De Tienhovense Plassen is een moerasgebied dat is ontstaan door vervening. Het is een authentiek landschap van moeras en moerasbos waar het oude verveningspatroon nog herkenbaar is. De Tienhovense Plassen zijn belangrijk voor weide-, water- en moerasvogels. Er broeden woudaapjes en zwarte sterns.
 

Cultuur historisch

Geschiedenis van het Tienhovens kanaal. In 1824 dienst ene heer van de Wall een voorstel in om een kanaal aan te leggen dat moest beginnen bij de Vecht tussen Maarssen en Breukelen en moest eindigen in de Eemnesservaart. Doel van het kanaal was de ontginning van het Gooi. Het moest dienen voor de ontwatering van het gebied en de afvooer van turf en geschikt zijn voor vaartuigen van 20 á 30 ton. Met enige wijzigingen is het kanaal, voor zover het in de provincie Utrecht geprojecteerd was, vrij snel gereedgekomen. In 1838 bestonden er plannen om het kanaal door te trekken tot Huizen. Het kanaal moest koersen op de toren van Eemnes. Op deze manier zou een alternatieve handelsweg ontstaan van Amsterdam naar Amersfoort.

Een en ander mislukte toen men op de hoge zandgronden ten zuiden van de Hoorneboeg stuitte, die onderdeel zijn van de Gooise stuwwal en 5 meter boven NAP liggen. Het doodlopen van het kanaal in de voor die tijd onmogelijk te doorgraven zandgronden en een toen zeer schaars bewoonde streek, is er de oorzaak van geweest dat het tot stand gebrachte deel van het kanaal maar zeer gering nut heeft gehad. Daarna is het kanaal verwaarloosd, totdat men zich er uit natuur- en milieu-oogpunt weer voor ging interesseren.

Geschiedenis van de eendenkooi. De eendenkooi is in 1811 in gebruik genomen. Diverse particulieren zijn daarna eigenaar geweest. In 1955 kwam de kooi in bezit van Natuurmonumenten.

Geschiedenis van de Trouwe Wachter. Een Hollandse wipwatermolen. Verzorgde vanaf 1832 tot 1948 de bemaling van de Oostelijke Binnenpolder. In de oorlog was aan de stand van de wieken te zien of er al of niet een rassia aan de gang was. (Er waren veel onderduikers in de omgeving aanwezig). De molen was echt een trouwe wachter van 1940-1945.

In 1950 werd de molen voor f 1,- verkocht aan notaris Ter Horst uit Utrecht. In 1963 werd Natuurmonumenten eigenaar. In 1982 werd de houten schutsluis (uniek), die destijds de schuiten schutte, geheel gerestaureerd.

Vegetatie

• Water- en oeverplanten: waterlelie, gele plomp, fonteinkruid, krabbescheer, lisdodde, grote- en kleine egelskop, slangewortel, zwanebloem, waterscheerling, poelruit, watergentiaan, aarvederkruid.
• Bijzonder zijn de planten die gebonden zijn aan kwelwater: waterviolier, holpijp, waterdrieblad en blaasjeskruid. En verder: winterpostelein, pastinaak, dauwbraam, agrimonie en hop.
• In de eendenkooi: oud moerasbos met elzen, wilgen en berken. In het bos: eikvaren en dubbelloof. 

Fauna

• Vogels: rietzanger, kleine karakiet, sprinkhaanrietzanger.
• Weidevogels: grutto, tureluur, watersnip.
• In het bos: bosuil, diverse spechtensoorten, boomklever en holenduif.
• Zoogdieren: vos en ree.
• Amfibieën en reptielen: groene kikker (concerten in mei/juni), ringslang.
• Insekten: vele soorten (26) libellen en waterjuffers.

Bijzonderheden

• Vogels: zeldzame broedvogels als woudaapje, roerdomp, zwarte stern, purper reiger, bruine kiekendief, blauwborst en porceleinhoen. Rietganzen in de winter.
• Zoogdieren: in het bos das, hermelijn, eekhoorn.
• Amfibieën: kamsalamander.