Nationaal Park De Meinweg
Eigenaar(s): Staatsbosbeheer, Vogelbescherming Nederland
Geheimzinnige bossen, meanderende beekjes, glooiende heidevelden, blinkende vennen en in het natte gedeelte veengebieden.
Nationaal Park De Meinweg is voor Nederland een uniek terrassenlandschap, gevormd door erosie met als gevolg breuken en hellingvorming in de ondergrond. Het terrassenlandschap is in de loop der jaren intensief gebruikt door de mens. Toch heeft het gebied zich ontwikkeld tot een afwisselend en uniek natuurgebied. Nationaal Park De Meinweg kenmerkt zich door meanderende beekjes, glooiende heidevelden, geheimzinnige bossen, blinkende vennen en in het natte gedeelte veengebieden.
Het gevarieerde landschap zit vol met bijzondere bewoners zoals adders, gladde slangen, reeën, wilde zwijnen en honderd verschillende vogels. De libellen worden met liefst 20 soorten vertegenwoordigd en 12 soorten amfibieën voelen zich hier goed thuis.
Historie
Het landschap van Nationaal Park De Meinweg is ontstaan door erosie (afschuren) en sedimentatie (afzetten) van de rivieren Maas en Rijn. 150 duizend jaar geleden was de Maas een zijrivier van de Rijn. Onder invloed van schuivend ijs in de ijstijd en bodembewegingen, zijn de Maas en de Rijn van elkaar afgeschoven. Met terrasvorming als gevolg. In de ijstijd hebben de poolstormen lagen zand over Nederland geblazen. Dit zorgde er weer voor dat er hogere heuvels in het landschap ontstonden, zoals de Klifsberg en de Honingberg. In de loop der jaren is er een landschap ontstaan met eiken- en beuken- bossen en dalen met moerassen waar veenvorming plaatsvond.
Toen deed de mens zijn intrede. Eerst begon de mens met jagen op reeën en zwijnen. Geleidelijk is men overgegaan tot landbouw en veeteelt. Vervolgens ontstonden er nederzettingen in het gebied. Later werd het landschap gemeenschappelijk gebruikt door 14 dorpen. Het landschap werd gebruikt om bomen te kappen voor de bouw, vee te laten grazen, strooisel voor de stallen te verzamelen. De heides werden gemaaid, geplagd en gebrand. De naam 'Meinweg' is daarom ook afkomstig van het gemeenschappelijk gebruik. 'Mein' betekent (Keltisch: 'gemeyne' ) gemeenschappelijk.
De invloed van de mens bleef aanhouden. De woeste gronden werden met kunstmest ontgonnen, vennen werden drooggelegd en de spoorlijn 'IJzeren Rijn', die het gebied in tweeën splitste, werd aangelegd . Men ontdekte ook kolenlagen in het gebied, mijnschachten waren aangelegd en er was intensief geboord. Het positieve hiervan was dat er nieuwe bossen werden aangelegd ten behoeve van hout voor de mijnschachten. Door deze werkzaamheden heeft het landschap zijn huidige vorm gekregen, heide en bos. De mijnen werden in 1962 stopgezet en de natuur kreeg weer vrij spel.
De vorming van het Nationaal Park
Ondanks de intensieve ingrepen van de mens heeft het landschap toch zijn karakteristieken behouden. Het unieke landschap met de oorspronkelijk terrassen bestaat nog. Tweederde van het landschap bestaat nu uit aangelegde grove dennenbossen, hakhoutbossen en vochtige loofhoutbegroeiing. De vennen die de ingreep van de mens overleefden, liggen tussen de uitgestrekte vochtige en droge heidevelden. De Roode beek en de Boschbeek, die door watererosie zijn ontstaan, vertonen nog een natuurlijk meanderend karakter.
De grote variatie in het landschap uit zich in veel verschillende soorten planten en dieren. Reptielen voelen zich hier ook goed thuis. Zoals de adder, zandhagedis, levendbarende hagedis, hazelworm en gladde slang. Adders komen in het Nationaal Park De Meinweg in grote aantallen voor. Daarom is er gekozen voor de adder als logo van het Nationaal Park De Meinweg.
De afwisseling van bos en heide zorgt voor een ideale woonplaats voor reeën en zwijnen. Overdag moeilijk zichtbaar, maar hun sporen verraden hun aanwezigheid. Verder verblijven er zoogdieren als de vos, bunzing, steenmarter, hermelijn, wezel en eekhoorn in het gebied.
Vogels worden ook in grote aantallen vertegenwoordigd in Nationaal Park De Meinweg. De laatste waarneming kwam to 90-100 soorten vogels. De open vlaktes in het gebied zijn trekpleisters voor trekkende kraanvogels. In de bossen broeden onder andere haviken, buizerds, grote bonte spechten, Vlaamse gaaien, koolmezen en gekraagde roodstaarten.
Ondanks alle ingrepen heeft het landschap zich toch nog ontwikkeld tot een natuurgebied met belangrijke natuurlijke waarden. Omdat het belangrijk is om deze waarden te beschermen, is het gebied uitgeroepen tot nationaal park.
